Józef Lompa urodził się 29 czerwca 1797 roku w Oleśnie, małym miasteczku na Górnym Śląsku. Jako dziecko posiadał nieprzeciętną pamięć, co pozwoliło mu już w wieku przedszkolnym opanować sztukę pisania i czytania. W szóstym roku życia rozpoczął edukację w miejscowej szkole elementarnej. Był wspaniałym uczniem, toteż po pierwszym roku nauki, jako najlepszy otrzymał nagrodę pieniężną i słodycze. W wieku 12 lat grał dosyć dobrze na skrzypcach i na organach.

Uczęszczał do szkoły niemieckiej, ale nie znał wystarczająco dobrze tego języka, dlatego podjął naukę w szkole ewangelickiej, gdzie uczono wyłącznie w języku niemieckim. W 1811 roku ojciec zgodził sia na kontynuowanie nauki w opolskim gimnazjum, jednak trudna sytuacja materialna zmusiła go do jej przerwania. Aby jednak umożliwić ambitnemu Józefowi dalszą edukację, wysłano do klasztoru Reformatów w Wieluniu. Tam też nakłaniano młodzieńca do złożenia ślubów zakonnych, ale brak powołania skłonił go do powrotu do domu rodzinnego. Spotkała go za to surowa kara, gdyż ojciec nie chciał go utrzymywać. Robiła to potajemnie matka do czasu aż znalazł pracę w sądzie w Oleśnie. Wyraźnie nie był zadowolony ze swojej pracy, gdyż podejmował coraz to nowe zajęcia.

W 1815 roku wstąpił do wrocławskiego seminarium nauczycielskiego, w którym  to szkalowano mowę polską i wszystko co polskie. To właśnie tam ukształtowało się w Lompie poczucie polskości. Zainteresował się dziełami Jana Kochanowskiego, Andrzeja Maksymiliana  Fredry, Juliana Ursyna Niemcewicza oraz Franciszka Karpińskiego. Po dwóch latach otrzymał patent nauczyciela szkoły elementarnej i musiał dokonać trudnego wyboru, gdyż złożono mu kilka kuszących propozycji. Postanowił jednak pozostać na Śląsku.

Najpierw pracował w Cieszynie, następnie w Łomnicy jako nauczyciel, organista, gminopisarz i urzędnik akcyzy.

W 1818 roku wstąpił w związek małżeński z Marią Bensiówną, córką nauczyciela, organisty i pszczelarza. Wraz z małżonką przeprowadził się do Lublińca. Powodziło mu się nie źle, zyskał opinię dobrego nauczyciela i nie wiadomo dlaczego na przełomie lat 1819-1820 przeniósł się do Lubszy, dzięki temu związał się z naszym środowiskiem. W 1821 roku chciał podjąć naukę na Akademii Krakowskiej, niestety nie wiadomo dlaczego nie powiodło mu się.

Ambitny nauczyciel postanowił zatem skupić się remoncie i rozbudowie budynku szkolnego. Okazało się, że było to niełatwe zadanie. Poprzez to działanie naraził się władzom powiatowym, które skierowały do Rejencji Opolskiej zażalenie. Bezskutecznie starał się również Lompa o pomocniczego nauczyciela. Dzięki uporczywym działaniom udało mu się wiele osiągnąć, a przede wszystkim doprowadzić do powstania nowej szkoły. Zgromadził również księgozbiór do biblioteki szkolnej. Przeprowadził również remont kościoła.

Zgodnie z ówczesnymi zwyczajami nauczyciel musiał również pełnić funkcję organisty.

Niestety 26 listopada 1836 roku zmarła mu żona, a zaraz potem 17-letnia córka. Drugie małżeństwo zawarł Lompa w 1837 roku z córką nauczyciela z Ligoty Woźnickiej. W okresie Wiosny Ludów prowadził również aktywną działalność demokratyczną i narodową. Dnia 17 października 1848 roku do Wikariatu Generalnego we Wrocławiu wpłynęła anonimowa skarga na Lompę oraz zażalenie sołtysa z Lubszy, który uważał go za człowieka niebezpiecznego, gorszącego młodzież, nadużywającego alkoholu, podrzegacza ludu. W następnym roku popadł Lompa w konflikt z hrabią Reichenbachem, zięciem hrabiego Henckel Donnesmarcka, w imieniu którego sprawował patronat nad szkołą. Efektem tego 11 marca 1850 roku zwolniono go z posady nauczycielskiej, pozbawiając prawa pobierania emerytury. Natomiast 17 kwietnia zostałz awieszony w czynnościach organisty. W końcu lipca 1851 roku musiał opuścić szkołę w Lubszy, gdzie przeżył spory kawałek życia. W 1848 roku żona Lompy kupiła domek w Woźnikach. Był zaniedbany ale po licznych staraniach udało mu się go wyremontować. Takim sposobem 61 letni były nauczyciel, w 1858 roku przeprowadził się z rodziną do Woźnik. Utrata pracy znacznie zmieniła dotychczasow życie tego człowieka. Co prawda znalazł w miasteczku życzliwych dla siebie ludzi, głównie proboszcza woźnickiej parafii ks. Purkopa i nauczyciela Juliana Radlika, ale wiodło mu się coraz gorzej. Nie posiadał żadnego majątku, a jeszcze przydarzały mu się coraz to nowe nieszczęścia. Upadła krowa, koń, świnia, a także ukradziono mu wieprza tuczonego, bryczkę, dwa wozy, pług, brony, słomę i zboże. Żona Lompy szyła i handlowała masłem, ale i tak bieda zaglądała do ich domu. Pomimo wielu nieszczęść zajmował się pracą pisarską, która była dla niego czymś niezwykle ważnym.

Niestety zmarł w nędzy i ubóstwie 29 marca 1863 roku w Woźnikach.

W 1929 roku powstała myśl wystawienia pomnika na jego grobie, według wskazań żyjącej jeszcze córki pisarza.

Obecnie o grób J. Lompy dbają miejscowe władze oraz młodzież szkolna. Corocznie przychodzimy tu by uczcić jego pamięć chwilą ciszy i zapalić symboliczny znicz. Lompa jest zawsze nami, nie tylko w sercach, ale jego popiersie znajduje się w centralnym miejscu naszego miasteczka, na Rynku. Pomnik ten wzniesiono 19 października 1958 roku, według artysty rzeźbiarza Tadeusza Wrzecionka.

Kilkakrotnie zmieniała miejsce izba pamięci poświęcona miedzy innymi temu wybitnemu człowiekowi. Obecnie mieści się w Urzędzie Miejskim w Woźnikach. Jedną z ulic w naszej miejscowości nazwano im. Józefa Lompy.

Okazjonalnie organizowane są konkursy wiedzy o Józefie Lompie. Ponadto corocznie młodzież bierze udział w organizowanych przez Szkołę Podstawową w Woźnikach „Biegach Lompowskich”. Przed budynkiem naszej szkoły usytuowany jest głaz z podobizną naszego patrona. W szkole w centralnym miejscu znajduje się pamiątkowa gablota, która przyciąga wzrok każdego ucznia, a najmłodsi zaczynają od niej poznawanie szkoły.

„O Józefie Lompie”

Ważna śląska osobistość,

którą znają dzieci w szkole

To nasz patron –Józef Lompa

nauczyciel dla pokoleń

Był muzykiem i pisarzem,

jego dzieła czytać można

Spisał baśnie i legendy

żeby śląski lud je poznał

Uczył wszystkie dzieci w szkole,

o Polskości opowiadał

Znał historię Śląskiej Ziemi,

którą w książkach nam przekazał

Radek Szymański kl.3 b SP Woźniki 

„Józef Lompa”

Ten co uczył, grał i pisał

Daje przykład dzieciom dzisiaj.

By następne pokolenia

Mogły    go wspominać teraz.

By swój język szanowały,

O Ojczyznę swoja dbały.

Maria Ślęzok kl. 3 SP Kamienica 

***

Józef Lompa postać znana

już w historię zapisana

Jest patronem naszej szkoły

więc każdy Go zna

Każde dziecko nawet ja

Pamięć o nim szczera

przy nas zawsze, wszędzie

Przykład jego życia

wzorem dla nas będzie

Dzięki mu składamy za Jego wyczyny

Nigdy o naszym Patronie

nie zapomnimy.

Sara Zuchmantowicz kl. 1 b. SP Woźniki

„Nasz patron”

Każdy jest dumny i wesoły,

że może chodzić do takiej szkoły,

która patrona ma wybitnego,

Józefa Lompę- działacza narodowego.

Był tłumaczem, pisarzem i organistą,

nauczycielem, historykiem też publicystą.

Walczył z zaborcą o polską mowę,

szkoły, biblioteki i czytelnie ludowe.

Pomagał chłopom w trudach codzienności,

uczył dobrej uprawy roli i oszczędności.

Józef Lompa, nasz patron, wzór do naśladowania,

Umiłowania ojczyzny, a zwłaszcza Śląska kochania.

Szymon Banduch kl. 4 b

„Józef Lompa”

Przed stu pięćdziesięciu laty zacny człowiek zył,

Polskiego języka w Lubszy uczył,

W Lubszeckim kosciele do mszy pięknie grał,

Może nie wszyscy wiedzą, że Józef Lompa się zwał.

Pisarz wysmienity, nauczyciel znakomity,

W obronie jezyka naszego cierpiący,

Schyłek zycia w nędzy spędził,

ale za to do nieba popędził.

Dzis nie jedna w Polsce szkoła,

jego imie szanuje i dumnie woła,

Wdzięczni Polacy pomniki mu postawili,

a w Woźnikach popiersiem go zaszczycili.

Paulina Dziub kl. VI Psary

„Dzieje Józefa Lompy”

W Oleśnie w czerwcu się urodził.

Gdzie dorastał i do szkoły chodził.

Na organach uczył się grać

I ta nauka nie poszła w las...

Na życie grą zdołał zarobić

Nim zaczął do seminarium chodzić.

Jako nauczyciel w Cieszynie i Łomnicy pracował.

Później miłość pięknej Marii  ślubował.

Młody Józef w Lublińcu też uczył,

Jednak w inne miejsce wkrótce los go  rzucił.

Małej Lubszy wiele swych lat poświęcił.

Pisał tam, nauczał i do gospodarowania

Ludzi tamtejszych zachęcił.

Nowa szkołę wybudował i pszczoły hodował.

Ogród piękny założył, czym Lubszy sławy przysporzył.

Choć nauczycielem  był znakomitym,

Znanym poeta i dziennikarzem wybitnym,

Władzom pruskim się naraził

I posadę w  Lubszy stracił.

W Woźnikach z liczną rodziną zamieszkał.

Gdzie w biedzie i nędzy smutny los go czekał.

Takie to właśnie koleje życia jego.

Naszego patrona zasłużonego.

Martin Helisz kl. 5 Lubsza

Józefie Lompo-tyś postacią wielką,

Twórczość twa jest dla mnie niczym olśnienie.

Ty zasługujesz na podziw, ale też na wzruszenie

Nad losu twojego udręką.

Tyś mężem darami samego Boga obdarzonym,

A mimo to przez wielu potępionym i wzgardzonym…

Tyś uczył dzieci, serce im oddałeś,

Mimo iż nic w zamian nie dostałeś,

Byłeś gotów dla narodu poświęcić,

By polskość odzyskać i kraj nasz uświęcić.

Paulina Gruszka Woźniki Gimnazjum  kl. 3 a

Nasz bohater – Józef Lompa

W XVIII wieku coś dla Śląska ważnego się zdarzyło,

w Oleśnie małe dziecię się narodziło,

Józef Lompa je nazwano,

od najmłodszych lat jego talent poznawano.

Tak jak lata upływały,

ambicje Lompy coraz większe się stawały,

Nowe książki i podręczniki tworzył,

dzięki temu język polski na nowo ożył.

Po ślubie do Lubszy pojechał,

gdzie wielką rolę odegrał,

objął stanowisko nauczyciela i organisty,

lecz wpłynęły na niego skargi i listy,

na domiar wszystkiego żonę stracił,

ale jakoś sobie z tym wszystkim poradził.

Mimo, że dużo się starał, tłumaczył,

mało kto obdarzyć szacunkiem go raczył.

Oskarżono go o pijaństwo i próżność,

zamiast dziękować za jego wielkoduszność.

Zmarł w ubóstwie i nędzy,

bez skarbów, nagród i pieniędzy.

Teraz  ludzie go doceniają ,

pomniki  mu stawiają.

Duma każdego rozpiera,

że jego dzieła biblioteka zawiera.

Zrobił on dla Śląska wiele

I właśnie dlatego się z wami tym dzielę.

Paulina Gorol kl. II a Gimnazjum w Woźnikach

Patron

Józef Lompa

pisał

pomagał

nauczał dzieci

by szły one jego śladem

kochał

szanował

nocą i dniem

tu na tej ziemi

był człowiekiem

jest patronem.

Magdalena Jantos kl. Ib Gimnazjum Woźniki